5 Vấn Đề Thường Gặp Ở Cột Lọc Đa Vật Liệu Hệ Thống RO

Trong hệ thống lọc nước tinh khiết RO, cột lọc đa vật liệu (Multi-Media Filter - MMF) đóng vai trò là "người gác cổng" quan trọng nhất. Là một chuyên gia vận hành hệ thống, tôi khẳng định rằng: Nếu cột lọc thô này gặp sự cố, toàn bộ màng RO đắt tiền phía sau sẽ đứng trước nguy cơ hư hỏng vĩnh viễn chỉ trong thời gian ngắn.

Bài viết này sẽ đi sâu vào 5 vấn đề nhức nhối nhất mà các kỹ thuật viên thường gặp phải, cùng giải pháp khắc phục và phòng ngừa chuẩn xác từ thực tế vận hành.

1. Hiện Tượng "Đóng Bánh" Vật Liệu Lọc (Caking & Mudballing)

Vấn đề: Sau một thời gian vận hành, các hạt cát thạch anh, mangan hay hạt lọc bị dính chặt lại với nhau thành từng khối lớn (mudball). Điều này tạo ra các "khoảng hở" lớn giữa các khối bánh, khiến nước chảy qua mà không được lọc sạch.

• Nguyên nhân: Do quá trình rửa ngược (backwash) không đủ mạnh hoặc thời gian rửa quá ngắn, khiến chất bẩn tích tụ ngày càng dày đặc và gắn kết các hạt vật liệu lại.

• Giải pháp khắc phục: Cần tiến hành sục khí (air scour) kết hợp với rửa ngược cường độ cao. Nếu tình trạng nặng, phải tháo vật liệu ra để tẩy rửa bằng hóa chất chuyên dụng hoặc thay mới.

• Giải pháp phòng ngừa: Thiết lập chu kỳ rửa ngược dựa trên chênh lệch áp suất ($\Delta P$) thay vì chỉ dựa vào thời gian. Đảm bảo lưu lượng bơm rửa ngược đạt mức tối thiểu là $30-35 \text{ m/h}$.

2. Hiện Tượng "Đào Rãnh" (Channeling)

Vấn đề: Nước không đi xuyên đều qua bề mặt lớp vật liệu mà chỉ tập trung chảy qua một vài "con đường" cố định có trở lực thấp nhất.

• Nguyên nhân: Thường do lỗi lắp đặt ban đầu (vật liệu không phẳng), bộ phân phối nước (distributor) bị hỏng, hoặc do lưu lượng nước đầu vào quá thấp không đủ tạo áp lực đều.

• Giải pháp khắc phục: Kiểm tra lại bộ phân phối nước trên và dưới của cột lọc. San phẳng lại bề mặt vật liệu và thực hiện một chu kỳ rửa ngược dài để sắp xếp lại các tầng vật liệu.

• Giải pháp phòng ngừa: Tính toán đúng công suất bơm cao áp để duy trì vận tốc lọc ổn định ($8-12 \text{ m/h}$). Định kỳ kiểm tra phân bổ dòng chảy qua các van điều khiển.

3. Suy Giảm Chất Lượng Nước Sau Lọc (Chỉ Số SDI Cao)

Vấn đề: Nước sau cột đa vật liệu vẫn còn độ đục cao hoặc chứa nhiều tạp chất lơ lửng, gây tắc nghẽn màng RO nhanh chóng. Đây là lỗi phổ biến nhất gây thiệt hại kinh tế lớn.

• Nguyên nhân: Vật liệu lọc đã bị "trơ", mất khả năng giữ cặn, hoặc hạt lọc quá thô so với yêu cầu kỹ thuật.

• Giải pháp khắc phục: Tăng cường liều lượng hóa chất keo tụ (nếu có) và kiểm tra lại thành phần vật liệu.

• Giải pháp phòng ngừa: Để kiểm soát triệt để vấn đề này, việc kiểm tra định kỳ chỉ số SDI (Silt Density Index) là bắt buộc. Bạn nên trang bị thiết bị chuyên dụng như Máy đo chỉ số mật độ bùn SDI có Model AQSDI-02 để đo lường chính xác khả năng gây nghẹt màng của dòng nước sau lọc. SDI

4. Thất Thoát Vật Liệu Lọc (Media Loss)

Vấn đề: Hạt vật liệu lọc (thường là cát mịn hoặc Anthracite) bị cuốn theo dòng nước ra ngoài trong quá trình rửa ngược hoặc thậm chí đi vào màng RO.

• Nguyên nhân: Tốc độ rửa ngược quá cao làm giãn nở lớp vật liệu vượt quá khoảng không cho phép (freeboard), hoặc lưới lọc (strainer) dưới đáy cột bị nứt/vỡ.

• Giải pháp khắc phục: Kiểm tra và thay thế các lưới lọc bị hỏng. Bổ sung lại lượng vật liệu đã mất đúng theo tỷ lệ các lớp ban đầu.

• Giải pháp phòng ngừa: Lắp đặt kính quan sát trên đường ống thoát nước rửa ngược để theo dõi màu sắc và vật liệu. Điều chỉnh van tiết lưu trên đường rửa ngược để kiểm soát độ giãn nở lớp vật liệu ở mức $25-30\%$.

5. Sự Phát Triển Của Vi Sinh Vật (Biological Fouling)

Vấn đề: Cột lọc đa vật liệu trở thành "ổ" chứa vi khuẩn và rêu tảo do môi trường ẩm ướt và giàu chất dinh dưỡng.

• Nguyên nhân: Nước cấp có hàm lượng hữu cơ cao và không được tiệt trùng sơ bộ bằng Clo hoặc đèn UV.

• Giải pháp khắc phục: Thực hiện "sốc" Clo cho cột lọc bằng cách ngâm vật liệu trong dung dịch Clo có nồng độ kiểm soát trong 12-24 giờ, sau đó rửa ngược thật kỹ cho đến khi hết Clo dư (để tránh làm hỏng màng RO sau này).

• Giải pháp phòng ngừa: Duy trì hàm lượng Clo dư ở mức phù hợp tại đầu vào (sau đó khử Clo trước khi vào RO) và định kỳ vệ sinh bồn chứa nước cấp.

Bảng tóm tắt giải pháp kỹ thuật

Vận hành cột lọc đa vật liệu không chỉ đơn thuần là nhấn nút rửa ngược. Nó đòi hỏi sự thấu hiểu về thủy lực và khả năng phân tích chỉ số nước đầu ra. Việc bỏ qua các dấu hiệu nhỏ ở cột lọc thô chính là nguyên nhân dẫn đến chi phí thay thế màng RO hàng trăm triệu đồng.

Nếu hệ thống của bạn đang gặp những dấu hiệu bất thường như áp suất tăng cao, lưu lượng giảm hoặc chất lượng nước không ổn định, đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ những chuyên gia giàu kinh nghiệm.

Bạn cần tư vấn kỹ thuật chuyên sâu hoặc xử lý sự cố hệ thống RO?

Liên hệ ngay Aquatekco qua Zalo hỗ trợ kỹ thuật: 0909 407 547 để được khảo sát và đưa ra giải pháp tối ưu nhất cho hệ thống của bạn.